Das Boot
Wolfgang Petersen's sensatie van 1981, is ge-re-mastered voor een belangrijke heruitgave. Niet zoals star trek of zo, met optisch verbeterde, computer-gemanipuleerde scenes. Maar de Director's Cut van 1997 is toch opmerkelijk verschillend van de eerste cut. Meer dan 60 minuten materiaal (oorspronkelijk gemaakt voor de duitse tv-serie) is terug in de film in- gepast. Te bruuske overgangen zijn verzacht en de ontwikkeling van de karakters is beter uitgewerkt. Het resultaat is een meer complete filmervaring. Das Boot, algemeen erkend als de beste duikbootfilm aller tijden, en ‚‚n van de meest hartkloppingen veroorzakende thrillers ooit verfilmd, zit nu zelfs nog beter beter in elkaar dan in de oorspronkelijk uitgebrachte versie. Tijdens WOII, in Duitsland, was de dienst in een duikboot verheven tot een glamour job. Het was zowat elke jongelingsdroom om het vaderland te mogen dienen aan boord van ‚‚n van de gestroomlijnde, glorierijke onderzeeers. Zoals wel eens meer gebeurt, blijkt de harde werke lijkheid nogal af te wijken van de schitterende verhalen. Dienst in een onderzeeer was een gruwelijke, enerverende en mensonterende ervaring, en Das Boot was de eerste film om deze mythe tot op de grond af te breken. Het grootste deel van de film speelt zich af in de boot zelf, en volgt een groep die evolueert van jonge, gladgeschoren, energieke individuen tot afgetakelde wanhopige wrakken, als ze al terug boven water komen. De film begint bij het aan boord komen van een duits oorlogsko respondent, die voor ‚‚n keer meevaart om een reportage over de helden te maken. De bemanning wordt voorgesteld zoals hij ze ziet; een ploeg bekwame zeelui verenigd door een band, sterker dan de familieband. De kapitein, een intelligent officier, heeft het respect van heel zijn bemanning. Maar, in tegenstelling tot de meeste oorlogsfilms, is hij geen perfect taktisch genie. Integendeel, hij maakt fouten, die hen duur te staan komen. De bemanning zelf is een mengeling van heel verschillende figuren, waaronder een partijman die op de korrel genomen wordt, een "chief engeneer" wiens stalen zenuwen het nochtans op een kritiek moment begeven, en een jongeman die naar zijn liefje verlangt, die helaas zwanger is, en op de koop toe een Franse. De sterkte van deze "Director's Cut" is dat deze secundaire karakters niet zomaar gezichten zijn in het decor, maar allemaal mensen met hun verhaal, hun hoop, en dromen. Das Boot krijgt er meer diepgang door, figuurlijk dan, en de tragiek komt dan ook harder aan, van de aktiescenes tot en met de bittere ironische eindscene. Dit is een film over mensen, niet over politiek. Daardoor kan de kijker zich identificeren met de Duitsers die in deze film eigenlijk toch "de vijand" zijn. In de buik van een onderzeeer is er geen plaats voor Nazi-filosofie of propaganda, en dat laat de kapitein dan ook duidelijk merken. Meer nog, kapitein toont duidelijk zijn verachting voor de Fuhrer. Alhoewel dit oorspronkelijk gemaakt was als een Duitse film voor een Duits publiek, over een pijnlijke episode van hun geschiedenis, biedt de film een eerlijke introspectie die begrepen kan worden door iedereen. Wat de aktie betreft, is Das Boot topklasse, en het is niet te verwonderen dat Wolfgang Petersen van dan af een veelgevraagd director is geworden. (latere verdiensten zijn "Enemy Mine", "Shattered", "In the line of Fire", en "Air Force One" uit van vorig jaar.) Vanaf het moment dat de bemanning in de duikboot afdaalt, en we een eerste beeld krijgen van de ingewanden van de duikboot, doet de claustrofobie zijn intrede. Deze neemt dan toe tijdens de loop van de film, samen trouwens met de spanning, tot een bijna ondraaglijk niveau. Later, als de boot noodgedwongen dieper duikt dan waar hij voor gemaakt is, voel je bijna mee de toegenomen druk van de grote diepte. En als er problemen opduiken met de lucht, merk je dat je zelf ook niet meer normaal ademt. De gevechtscenes zijn eerlijk gefilmd; vanuit het standpunt van de onderzeeer, opvallend hoe je een overzicht over de gevechtssituatie mist, vooral als je dan denkt ook nog onder water te zitten en helemaal niets te zien. Slechts een moment komt de leiding van de boot oog in oog met het menselijk resultaat, en het valt hen hard. Het anonieme "wij" tegen "hen" spelletje moet wijken voor menselijke solidariteitsge voelens, maar de oorlogssituatie duwt hen terug in hun rol. Daarbij komt nog dat alles er zo levensecht uitziet. Zeker als je de kans hebt gehad om zelf eens zo'n u-boot binnenin te zien, zal je dat bevestigen, en grote delen van de film zijn in een echte u-boot opgenomen. Slechts 2 dingen waar ik me tijdens de film vragen over stelde; het geluid van de SONAR (ultrasoon) en de klinknagels.