Kasparov tegen het Wereld team.


"Wordt lid van het wereldteam en speel tegen wereldkampioen Garry Kasparov in het online evenement van de eeuw" Dat was een aankondiging enige tijd geleden op de website van een bedrijf dat zich op het moment in de VS moet verantwoorden voor monopolievorming. Enkele jaren geleden ging heel wat media-aandacht naar een historische match, de mens tegen de computer, die ook zet na zet op het internet te volgen was. Toen liet een groot computerbedrijf Kasparov tegen zijn supercomputer "Deep Blue" spelen. De supercomputer won, en de computerconstructeur won, want de publiciteit was enorm.

Het softwarebedrijf waarvan eerder sprake, bedacht zijn eigen versie van een historische schaakmatch. Ditmaal moest die echter geen hardware in het zonnetje zetten, maar software en het internet, waar wat extra profileren altijd meegenomen is naar de toekomst toe. Uiteindelijk was de schaken wereldwijd populair. Garry Kasparov had nog iets goed te maken om zijn gezicht te redden. Dan nog een tegenstander, en liefst een die indrukwekkend is. Waarom niet 1 tegen allen? De mens tegen de Wereld. Dat betekent dus iedereen over heel de wereld samen, via het internet, tegen Kasparov. Dat moet dan wel een beetje gecoordineerd worden. Het tijdstip is ook symbolisch: het einde van een millenium. Er moet wat publiciteit rond gemaakt worden. En het moet live te volgen zijn via het net. Succes gegarandeerd, dacht men.

De reklametekst vervolgde dus: "Volg de zetten van de match, lees de analyses van onze experts, en stem voor de zet die jij denkt dat de beste zet is tegen Kasparov"

Natuurlijk moest het ook iets opbrengen. De eigen website, waarvan men de bekendheid wil uitbouwen, was de plaats om de match te tonen. Al wie wilde meestemmen over de zetten, wie mee wilde discussieren over de strategie, moest lid worden van de 'speelzone' op de website. Het lidmaatschap was gratis, je moest je alleen registreren. De database zal nogal gedraaid hebben bij MS. Opvallend was trouwens dat er een onderscheid gemaakt werd tussen Windows gebruikers en niet Windows gebruikers. Alweer waardevolle marketing gegevens verzameld dus.

Eens je binnengeraakt bent op de site kan je dus de stand van de dag bekijken. De ene dag is Kasparov aan zet, de volgende dag is de wereld aan zet, jij zelf dus met wat inlevingsvermogen. Je kan de commentaren van de analisten op de laatste zet van Kasparov nalezen, je kan binnenstappen op het discussieforum waar het publiek zijn commentaren kwijt kan, of op het eigen forum van de spelers waar over de volgende zet gedebatteerd wordt. Eens je beslist hebt kan je je stem uitbrengen (tenminste als je geregistreerd speler bent). De sleutelfiguren van het team waren Danny King in de rol van moderator, Irina Krush, Elisabeth Pähtz, Florin Felecan, en Etienne Bacrot als analisten.

De match start op 21 juni 1999, Kasparov opent. De match mag de hele zomer duren. Ze wordt mogelijk gemaakt door de technologie. Elke dag sturen de experts ieder hun suggestie op naar de website. Dagelijks stemmen een 6.000 tot 10.000 internetters over de te spelen zet. Irina Krush, een jonge Amerikaanse was duidelijk de favoriet, het werd stilaan duidelijk dat ze de beste strategie had, en haar zet haalde het bijna altijd. Op dag 58, een woensdag midden oktober, is er geen zet van Irina Krush bij de voorstellen. Bij de stemming wordt een zet gekozen van een van de andere coaches van het wereld team. Analysten wereldwijd zijn van mening dat het een begin van het einde, verliezende zet was. Irina Krush is onthutst: waarom is haar zet niet bij de voorstellen opgenomen vraag ze zich af. De beheerders van de MS website verklaren dat haar zet niet was binnengekomen. Ze zouden haar mail pas uren later ontvangen hebben, te laat voor de stemming. Krush trekt zich gefrustreerd terug uit het "World Team". Het world team voelt zich bedrogen. Ze hebben de suggestie van Krush niet te zien gekregen, en daarom voor een andere zet gestemd. Ze komen in opstand en uit protest tegen de gang van zaken stemmen ze in hun volgende zet voor het opofferen van de koningin, een ware zelfmoord zet in het schaakspel. MS grijpt in. Ze draaien de zet terug onder het voorwendsel dat er geknoeid was met de stemming bij deze zet. Het was wel een mogelijke zet, maar hij was niet bij de aanbevolen zetten en daarom greep MS in. Ze organiseerden een nieuwe stemming, en boden deze keer een extra keuze aan, namelijk "opgeven". De uitslag van deze stemming was 28 % voor opgave, en een meerderheid om voort te spelen. Ondertussen haakten een heleboel spelers af omdat het opzet een beetje belachelijk begint te worden. Ook voor Kasparov begint de eer van een waarschijnlijke winst ook wel te devalueren.

De eindconclusie is in ieder geval niet dat het internet een betrouwbaar en democratisch medium is. Integendeel, in een duidelijk afgelijnd opzet blijkt een technisch mankement de boel in het honderd te sturen. Tevens wordt bewezen dat de beheerder van het systeem kan ingrijpen als het hem dunkt. Misschien niet echt de conclusies die overeenkomen met het vooropgezette doel...